نقد به عنوان خلاقیت و آفرینشگری علمی، در کنار دیگر آفرینش های علمی و ادبی قرار دارد و توجه به آن زمینه ساز اعتلا و ارتقای کیفی آثار انتشار یافته است. نخستین دورۀ جشنوارۀ نقد کتاب سال ۱۳۸۳ با پشتیبانی و حمایت های وزیر وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جناب آقای مسجدجامعی و دبیری آقای سیدفرید قاسمی شروع به کار کرد.

دبیرخانه جشنوارۀ نقد کتاب در کنار برگزاری این رویداد مهم فرهنگی و معرفی و تقدیر از فعالان عرصۀ نقد کتاب، در راستای رونق بخشیدن به فرهنگ نقدنویسی و آموزش مبانی نقد، همچنین پرکردن خلاهای نظری این حوزه، اقدام به برگزاری جلسات و نشستهای نقد و بررسی کتاب، انتشار آثاری چون نقدِنقد، عیار نقد، اخلاق و آیین نقد،  و نقد برتر (مجموعه مقالات برگزیده جشنواره نقد کتاب) کرد.

معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هر ساله مقارن با هفته پژوهش و براساس آیین نامه اقدام به انتخاب نقد برتر و معرفی و تشویق منتقدان و فعالان این حوزه می کند.